MUSTAFA KEMAL'E SUİKAST GİRİŞİMLERİ

Şeyh Sait ayaklanması bastırıldıktan sonra İstiklâl Mahkemelerinde âsilerin muhakemeleri esnasında alınan ifadeler ve ele geçen belgelerden Terakkiperver Cumhuriyet Partisinin ayaklanma ile ilgisi anlaşıldığından kapatılmasına karar verildi. Ayaklanma hareketlerinin memlekette doğuracağı karışıklıklardan faydalanarak Türkiye Cumhuriyetini yıkmak isteyen Terakkiperver Cumhuriyet Partisi gayesine erişememişti. Bunun üzerine İttihat ve Terakki Fırkası üyeleri bu fırkayı yeniden kurmak için teşebbüse geçtiler. Bunlar iktidarı ele geçirmek için, elde ettikleri birtakım soysuz kimselere Mustafa Kemal'i öldürtmeğe karar verdiler. Bu işle görevlendirilen kimseler İstanbul'da suikast hazırlığına giriştiler. Katiller, işe evvelâ Ankara'da başladılar,. fakat bu girişimlerinde başarılı olamadılar.
Maxicep.com - Mustafa Kemal Atatürk'e Suikast Girişimi
7 Mayıs 1926'da Anadolu'da bir geziye çıkan Mustafa Kemal, İzmir'e de gelecekti. Bunu öğrenen katiller Mustafa Kemal'i öldürmeğe karar verdiler. Eski milletvekillerinden Ziya Hurşit, Kuvayi Milliye komutanlarından Sarı Edip ve arkadaşları İzmir'e geldiler. Mustafa Kemal'i İzmir'de; Kemeraltı denilen dar caddeden geçerken öldürmek için bütün tertibatı aldılar. Bu cinayeti işledikten sonra Giritli Şevki Beyin motoruna binerek adalara kaçmak üzere hazırlıklarını tamamladılar. Fakat Giritli Şevki Bey katıldığı bu komplonun memlekete getireceği millî felâketi düşünerek pişmanlık duydu ve cinayet planını hükümete bildirdi. Mustafa Kemal İzmir'e varmadan önce suikastçılar silâhlarıyla yakalanarak tevkif edildiler (16 Haziran 1926).

Suikast olayının Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası bir kısım mensupları ile ilgili bulunduğu ortaya çıkmış ve eski İttihat ve Terakkicilerin de bu olayın tahrik ve düzenleyicileri oldukları anlaşılmıştır. Amaçları, önce irticayı tahrik ve dini siyasete alet ederek Mustafa Kemal Paşa'yı iktidardan düşürmekti. Buna muvaffak olamayınca, İttihat ve Terakki'nin ileri gelenleri, Terakkiperver Fırkanın içindeki adamlarıyla suikast teşebbüsü hazırlıklarına girişmişlerdir. Kurulan İstiklal Mahkemesi, suçları sabit olanları idama mahkum etmiştir. 14 Temmuz 1926'da başta Ziya Hurşit, Laz İsmail, Gürcü Yusuf, Çopur Hilmi, Şükrü Bey, Ayıcı Arif, İsmail Canpolat olmak üzere 13 kişi idam edilmiştir.

Mustafa Kemal'i öldürme teşebbüsünün duyulması üzerine suikastçılara karşı duydukları kini Büyük Kurtarıcı Mustafa Kemal'e olan sevgi ve bağlılıklarını belirtmek için bütün memlekette heyecanlı mitingler yapıldı. Gazi, yayınladığı bir beyannamede Cumhuriyet rejimine olan bağlılığını ve inanını bir defa daha belirtti:

"Benim nâçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.